Potasyum

Potasyum Nedir?

Potasyum; vücudun sıvı dengesini, kasların düzgün çalışmasını ve kalp ritmini korumada kritik rol oynayan bir mineral ve elektrolit olarak tanımlanır. Potasyum, tıpkı sodyum ve magnezyum gibi, vücuttaki elektriksel iletimi sağlayan minerallerden biridir.

Potasyumun Beslenmedeki Görevleri

·       Kas fonksiyonu: Kas kasılması ve gevşemesi için gereklidir. Özellikle kalp kasının düzenli çalışmasına yardımcı olur.

·       Sıvı dengesi: Potasyum, sodyumla birlikte vücuttaki suyun hücre içinde ve dışında dengede kalmasını sağlar. Hücrelerimizin besin ve su almasına yardımcı olur.

·       Sinir iletimi: Sinirlerin birbirine sinyal göndermesini kolaylaştırır.

·       Kan basıncı kontrolü: Yeterli potasyum alımı, yüksek sodyumun olumsuz etkisini azaltır ve tansiyonun dengelenmesine yardımcı olur.

·       Enerji metabolizması: Karbonhidratların enerjiye dönüştürülmesinde görev alır ve vücudumuzun yiyecekleri sindirmesine yardımcı olur.

Potasyumdan Fakir Besinler

Potasyum kısıtlaması yapması gereken kişiler ve böbrek hastalarının uygulaması gerekebilir.

·       Elma

·       Armut

·       Ananas

·       Kiraz

·       Salatalık

·       Kuşkonmaz

·       Turp

Potasyumdan Zengin Besinler

·       Muz

·       Patates

·       Avokado

·       Kayısı

·       Kuru kayısı

·       Hurma

·       İncir

·       Kivi

·       Portakal

·       Çikolata

·       Kakao

·       Kırmızı Et

·       Kümes Hayvanları

·       Balık

·       Ceviz

·       Badem

·       Fındık

·       Domates

·       Karpuz

·       Brokoli

·       Turunçgiller

·       Balkabağı

·       Ispanak

·       Karnabahar

·       Kurutulmuş Şeftali

·       Tam buğday ekmek

·       Tam buğday makarna

·       Tam tahıllar (kepekli ekmek, bulgur)

·       Mercimek

·       Nohut

·       Bezelye

·       Süt

·       Kahve

·       Yoğurt

·       İşlenmiş Gıdalar

Potasyum Eksikliğinde:

·       Kas Krampları

·       Kas Güçsüzlüğü

·       Yorgunluk ve Halsizlik

·       Kalp Çarpıntısı

·       Felç

·       Düşük Tansiyon görülebilir.

Diyetle alınan potasyum genellikle günlük alınması gereken miktardan daha az olsa da, potasyum eksikliği çoğunlukla aşırı kusma ve ishal gibi durumlardan kaynaklanır ve bu da potasyum gibi sıvı ve elektrolitlerin ciddi şekilde kaybına ve plazma potasyum konsantrasyonunda buna bağlı azalmalara (hipokalemi) neden olur.

Nefropatiler, magnezyum eksikliği (potasyum atılımını destekler) ve tiyazid ve loop diüretikleri (yüksek tansiyon tedavisinde kullanılır) ve glukokortikoidler (örneğin iltihabı baskılamak için kullanılır) gibi bazı ilaçların kullanımı idrarla potasyum atılımını artırır ve eksikliğe neden olabilir.

Hipokalemi

Hipokalemi (özellikle potasyum konsantrasyonları yaklaşık 3,0 mEq/L'nin altına düştüğünde) kas güçsüzlüğü, uyuşukluk, artan felç, kalp ritmi bozuklukları ve muhtemelen ölüm gerçekleşir. Potasyumdaki azalma, dinlenme zarı potansiyelinde ve uyarılabilirliğinde değişikliklere neden olur. Membran hiperpolarizasyonu ve azalmış doku uyarılabilirliği ile ilişkili düşük plazma potasyum konsantrasyonları meydana gelir.

Yetersiz diyet potasyum alımı, özellikle yüksek diyet sodyum alımıyla birleştiğinde, hipertansiyon ve felç risklerinin artmasıyla ilişkilendirilmiştir.

Beslenme Önerileri

·       Günlük potasyum ihtiyacı erkeklerde 3400 mg, kadınlarda ise 2600 mg olarak belirlenmiştir.

·       İşlenmiş gıdalar (hazır yiyecekler, tuzlu atıştırmalıklar) sodyum içerikleri yüksek olduğundan, taze sebze ve meyveler tüketmek potasyum dengesini korumaya yardımcı olur.

·       Potasyum açısından zengin bir diyet uygulamak kan basıncını düşürür (yüksek sodyumlu bir diyetin aksine).

NOT: Potasyumun hastalık riski üzerindeki etkisini karakterize edecek yeterli kanıt olmadığından potasyum için bir CDRR önerisi oluşturulmamıştır. Ama bu, potasyumun kronik hastalıkları etkilemediği anlamına gelmez.

NOT: Gıdalardan potasyum için tolere edilebilir üst alım seviyesi belirlenmemiştir.

Ancak potasyum takviyelerinin kullanımı, genellikle böbrek yetmezliğiyle ilişkili olan hiperkalemi riski nedeniyle yalnızca tıbbi personel gözetiminde yapılmalıdır (çünkü vücuttan fazla potasyumun atılmasından böbrekler sorumludur). Potasyum takviyelerinin aşırı dozda kullanımı, böbrek fonksiyonu azalmışsa bu tür sorunlara da neden olabilir. Dinlenme zarı potansiyelini ve doku uyarılabilirliğini etkiler (kalp fonksiyonu olumsuz etkilenir). Kas güçsüzlüğü, seğirme ve kramplar ve sonrasında felç gerçekleşebilir.